Voorbereiden op de warmtepomp (3): Eneco: weg met jouw warmtepomp!

Energieleverancier Eneco, 20 jaar geleden: boegbeeld van het stimuleren van verduurzaming. Men gaf in 2001 zo verschrikkelijk veel subsidie op aanschaf van zonnepanelen dat je die dingen in feite voor niets kreeg. Dankewel, Eneco!

Dezelfde energieleverancier kondigde gisteren aan dat klanten met zonnepanelen voortaan 11,5 cent per teruggeleverde kilowattuur zonnestroom moeten gaan betalen. Omslag van stimuleren naar pure repressie.

De stap van Eneco en branchegenoten heeft grote gevolgen. In de eerste plaats geeft dit een krachtig signaal aan nieuwkomers dat het geen zin heeft om zonnepanelen te laten plaatsen. Jij investeert, Eneco en consorten rippen je. In de tweede plaats geeft het aan mensen met zonnepanelen een signaal om meer eigen stroom te verbruiken, want terugleveren heeft geen zin meer. Laat het licht overdag maar branden, kost toch niks, en anders betaal je je suf! Koop een vette airco! In de derde plaats is dit de doodsteek voor mensen met een warmtepomp, want die hebben bovengemiddeld veel zonnepanelen om in de zomer kilowattuurtjes te sparen voor in de winter. In de zomer betaal je dan 11,5 cent (plus btw) om terug te leveren en in de winter betaal je 30 cent (plus btw) om dezelfde stroom terug te kopen voor je warmtepomp. Je zit dus met 41,4 cent (plus 2x btw) per kWh op te boksen tegen gas. Dat lukt zelfs met de beste warmtepomp niet. Dit is geen goed model om gasverbruik te verminderen en CO₂ emissies te reduceren. Ik verwacht dan ook dat de animo voor een warmtepomp snel zal dalen door dit soort uiterst negatieve signalen van energieleveranciers.

bron: Tweakers.net: Eneco gaat 11,5 cent per kWh berekenen voor terugleveren met zonnepanelen

Voorbereiden op warmtepomp (2): de stofkam

Moet er nogmaals een stofkam doorheen? Daar bedoel ik mee: kijken naar de isolatie-situatie van je woning. Immer: hoe beter geïsoleerd, des te minder warmte je kwijtraakt en des te minder warmte je hoeft aan te voeren om de tent enigszins behaaglijk te houden. Voorbeeld: mijn huishouden. Uit solidariteit met de bewoners van Oekraïne zette ik in de herfst 2022 de cv-thermostaat op 18 graden overdag vanaf 07:00 uur en 15 graden ’s nachts na 23:00 uur. Dus was het ’s ochtends 15 graden. Dat betekent dat er in de nacht een equivalent van 3 graden warmte verdwijnt en dat verschil moet overdag weer worden aangezuiverd. En 18 graden in de woonkamer vind ik na 2 jaar niet echt supercomfortabel. Ook ik word oorlogsmoe. Wat gaan we met de aanstaande warmtepomp doen: een ander regime invoeren, ofwel overdag 19 graden, ’s avonds 20 graden en nachtverlaging tot 18 graden. Dat ben ik van plan een jaar vol te houden en dan heb ik een referentiejaar.

Maar: het soort oude in de jaren ’30 van de vorige eeuw gebouwde huizen waarin ik woon is bouwkundig buitengewoon energieverslindend. Indertijd gaf dat niet, met een kolenhaard in de achterkamer en de tussendeuren potdicht, maar vandaag de dag ligt dat anders. Dus: dakisolatie, vloerisolatie, spouwmuurisolatie en overal HR++ glas is gebeurd: no-brainers. Gewoon doen! het scheelt zo ontzettend veel op het gasverbruik en het pept het comfort zo enorm op. Ik sprak onlangs iemand die na 20 jaar tobben en duimen draaien eindelijk de erker in de woonkamer van kunststof kozijnen met HR++glas had laten voorzien. Stomverbaasd was hij dat hij zonder een das om in zijn erkertje kon zitten. Wat een weelde: geen koudeval meer vanaf de ramen. Over energiebesparing heb ik verder maar niet gesproken.

Ik zit dus te piekeren over die drie graden terugval in temperatuur. Dat moet écht minder worden want anders kan de warmtepomp het straks niet aan. Hoog op de agenda: kierenjacht en ventilatie. Deze woning heeft ‘natuurlijke’ ventilatie, ofwel: houd altijd een bovenlichtje open. Vooral de leuke authentieke overstekken zijn enorme, voor de meeste wijkbewoners onbekende, energievreters. De wind giert er doorheen bij wijze van spreken en komt via deze route tussen de plafonds op de bovenverdieping. Daar kunnen we wat tegen doen, namelijk plafondisolatie. Warmteterugwinning uit ventilatielucht gebeurt sporadisch.

Wie gaat er nou nadenken aan woningisolatie nu het eindelijk lekker lente wordt? Ik wel. Слава Україні!

Enorme stimulans zon-op-het-dak in de USA

Gisteren kondigde de Environmental Protection Agency (EPA, federale Amerikaanse milieudienst) aan dat de federale overheid 7 miljard dollar ter beschikking geeft aan staten, stammen. steden en nonprofit organisaties. Deze op hun beurt moeten het geld stoppen in subsidieprogramma’s voor huizenbezitters zodat ermee 900.000 woningen zonnepanelen op het dak krijgen. John Podesta, adviseur van Joe Biden, zei het wel heel mooi Amerikaans: “Solar is the cheapest form of electricity—and one of the best ways to lower energy costs for American families”. Hij had het verder vooral over stimulansen voor lagere inkomensgroepen.

Er gaat komende tijd dus 7 miljard dollar richting huishoudens. Zijn er binnenkort soms verkiezingen? Of men in de top-10 van landen met hoge residentiële zonnestroom komt is de vraag want er zijn heel veel Amerikanen, en dan is 7 miljard dollar zó weg. Bovendien zijn zonnepanelen in de USA een stuk duurder dan hier. Nederland en Australië, dat zijn nummers 1 en 2 op de zon-op-het-eigendak top-10. Daar liggen zonnepanelen op miljoenen daken.

bericht op de website van de US Environmental Protection Agency 

Voorbereiden op warmtepomp (1)

Over anderhalve maand worden mijn zes oude zonnepaneeltjes vervangen door nieuwe PVT panelen: PV voor de stroom en T voor warmte die wordt afgegeven aan een monobloc full electric warmtepomp. Die warmtepomp vervangt de cv en de warmwatervoorziening. En we gaan definitief van het gas af. Een nogal ingrijpende operatie.

Wat kan ik verwachten: de fraaie blauwe 95Wp Shellpaneeltjes die in 2000 op het dak zijn gelegd worden ingewisseld door 8 PVT panelen met ieder 400 Wp op het flash label. Dat is dus 3.200 Wp waar op dit moment nog 570 Wp ligt. In goeden doen leverden de Shellpaneeltjes gezamenlijk 420 kWh per jaar, dus kan ik in de nieuwe situatie gemiddeld 420*3200:570 = ca 2.350 kWh per jaar verwachten. De hamvraag wordt nu: hoeveel gaat die warmtepomp straks verbruiken om de woning aangenaam warm te houden? Hiervoor houd ik de afgelopen twee jaar de gegevens van het gasverbruik bij. Immers: mijn huishouden heeft op dit moment alleen gas nodig vanwege de cv. Ik reken met SCOP = 4 en ik hanteer als energieinhoud 1m³ gas = 9,763 kWh. Ik reken kubieke meters gas om naar kWh(warmtepomp) door te vermenigvuldigen met 9,763 en daarna te delen door 4. Als mijn cv 1.000 kuub gas zou hebben verbruikt dan zou mijn warmtepomp ervoor in de plaats 2.442 kWh hebben gedraaid. Nu is mijn rekensommetje niet af, want de zonneboiler gaat immers weg om ruimte vrij te maken voor de PVT panelen. Die zonneboiler produceert per jaar 500 kWh aan warm water ofwel met een warmtepomp 500:4 = 125 kWh. Ik kan in de nieuwe situatie dus aan (gasloos) verbruik rekenen van 2.442+125 = 2.567 kWh. De PVT panelen gaan voor 2.350 kWh zorgen, dus we komen ca 200 kWh tekort. Dat is niet zo erg want er liggen nog wat oude panelen her en der op het perceel. Zou ik genoeg zonne-energie over hebben om op jaarbasis uit te komen op nul?

In ieder geval laten mijn rekenpartijen keer op keer zien dat woningisolatie dubbel en dwars loont. Druk die 1.000 kuub gas voor verwarming terug naar 750 en de warmtepomp heeft nog maar 1.832 kWh nodig!

Met dank aan G.V. en C.K. (wegens commentaar)

Gelijk kruiend ijs….

Op nu.nl verscheen vandaag een filmpje van een drijvend zonnepark in India dat door een storm op drift was geraakt. Het gebeurt wel eens vaker dat een drijvend zonnepark getroffen wordt door onheil (Lingewaard, 2020; Nij Beets, 2020; Drakenrijk, juli 2023) maar dit geval is zo spectaculair wegens de omvang (gepland 100 MWp). Als kruiend ijs tegen de Afsluitdijk, zo stapelen de losgeslagen panelen zich op tegen de wallekant. Het personeel rent in paniek heen en weer. Het zonnepark bevindt zich in Kwandha, in de staat Madhya Pradesh in India. De zonnepanelen drijven op het stuwmeer van de Omkareshwar dam in een rivier genaamd Narmada (Google Maps N 22.24089, E 76.16136).

Nu lijkt dat “grootste drijvende zonenepark” een beetje overdreven. In China bevindt zich het Wenzhou Taihan Solar Farm, een gedeeltelijk drijvend complex van naar zeggen 550 MWp.

bronnen:

Bericht in The Times of India
Filmpje Nu.nl: Grootste drijvende zonnepark ter wereld beschadigd na storm
Offshore Energy: China connects 550 MW combined floating sola and aquaculture project to power grid

Kan er ooit genoeg wind en zon zijn?

Een van de interessantste berichtenmakers op X die ik volg is Martien Visser, lector aan de Hanzehogeschool en heel creatief in het presenteren van getalletjes over de energievoorziening in ons land. Gisteren constateerde Martien dat er in ons land gedurende een paar uur eigenlijk te veel vermogen aan zon en windenergie stond te dringen op het net, namelijk bij een nationale stroomvraag van 13 GW stond de productiecapaciteit uit hernieuwbare bronnen op iets van 24 GW. Tja, en wat doe je dan als netbeheerder? Exporteren? In Duitsland stond op het hoogtepunt van de dag ook al 33 GW aan zonnestroom te dringen op het net. Afschakelen? Wie weet. Kortom, als dat zo doorgaat met zonnestroom dan komen dagen met negatieve stroomprijzen heel vaak voor. Er is dus een business case in de maak voor het gebruiken van overtollig zonnestroomvermogen voor het produceren van groene waterstof. Vraag is: hoe lang gaat het duren voordat het uit kan met waterstofproductie. Moet ik een investeringsportfolio beginnen in fabrikanten van electrolyzers?

Martien Visser op X, 7 april 2024: Enorme opbrengst van zon en wind vanmiddag

O ja, als commentaar merkte iemand op: “… en hoe moet dat dan strakjes met vier extra kerncentrales?” Denkertje!

Twijfel vanwege thermische massa

Buiten is het 22 graden. Het is begin april. Een krul warme Saharalucht heeft weten door te dringen tot 52 graden Noorderbreedte. Is dit een fenomeen, een statistsiche outlier, of is dit een gevaarlijk symptoom voor klimaatverandering? Ik ben geneigd het laatste aan te nemen. Immers: de hele winter (welke winter?) was maand na maand warmer dan ooit. Begin april past goed in dat plaatje. Dat is geen haast geen statistisch fenomeen meer maar een stukje realiteit. Heeft het dan nog wel zin om voor heel veel geld een warmtepomp aan te schaffen, om die luttele kuubjes gas te vervangen die ik in mijn goed geisoleerde woning nog nodig heb om de winter (welke winter?) door te komen. Of: hoeveel vermogen moet die warmtepomp in hemelsnaam hebben als we Elfstedenwinters kunnen wegstrepen als een fenomeen van het verleden? Te veel vermogen en hij staat straks te pendelen als een bezetene.

Misschien is het beter een airco te kopen om de thermische massa van deze woning in het gareel te houden, straks in de zomer (ongetwijfeld een hete zomer!). Uiteraard van het single split type. Om in de winter (welke winter?) dat kleine beetje warmte te produceren dat ik nog nodig heb.

Mijn.bubbel

Superleuk! De Eneco Bespaar Bubbel. Eneco heeft een webapplicatie voor de smartphone gelanceerd om jou te laten zien hoeveel gas je met een hybride warmtepomp (van Eneco uiteraard) kan besparen. Een en ander wordt creatief ondersteund door een bubbel om je huis. Je moet wel adresgegevens invullen en de app toegang geven tot je camera. Dat is minder leuk. Aan wie verkoopt Eneco deze info?

Ik rende dus enthousiast naar buiten, maakte een plaatje van mijn woning en werd getrakteerd op 938 m3 gas per jaar te besparen. Dat is meer gas dan dat mijn woning in de  afgelopen 365 dagen verbruikt heeft. Ja, ik heb een gewone HR-cv ketel, en nee, ik heb geen warmteterugwinning, gewoon het raam open voor de ventilatie. En ja, ik kook met inductie en ja, ik heb een zonneboiler.

Met andere woorden: die geschatte besparing is een beetje over de top, maar de app proberen is onweerstaanbaar. En die bubbel: laten we eens even rekenen. Mijn huis is 10 meter vanaf de grond naar de nok. De helft daarvan is 5 meter, ofwel r, de straal van de bubbel. De formule voor de inhoud van een bol is  4/3 * π * r^3. Even rekenen…… 4/3*3,14*5*5*5 = 523 m3. De bubbel op het plaatje is in volume uitgedrukt de helft van de besparing die ze probeert voor te stellen.

Leuk grapje. 1 april?

Eneco’s bubbeltruc is te vinden op https://gasbespaarbubbel-ar.eneco.nl/ (betreden op eigen risisco)

Powerplay door Zonneplan

Zonneplan, aanbieder van zonnepanelen, heeft een marktniche gevonden. Ingrediënten: Zonnepanelen, dynamisch energiecontract, Zonneplan (natuurlijk) en (niet per sé) de thuisbatterij van Zonneplan. De firma heeft een algoritme bedacht (‘powerplay’) om jouw omvormer uit te schakelen bij negatieve stroomprijzen. Volgens de website van Zonneplan: “Het systeem schakelt automatisch naar de strategie met het hoogste rendement voor jou.” Met een appje zie je je inkomsten groeien! Zonneplan biedt ook een forse lithium-ijzerfosfaat thuisbatterij aan onder de naam Nexus, die je mee kan laten doen in Zonneplan’s powerplay. En als je helemaal geen zonnepanelen of accu’s hebt, ook dan kan je meeprofiteren van Zonneplan’s dynamische stroomcontract.

Ik ruik vernieuwing, namelijk dat het aanschaffen van een thuisbatterij door toepassing van powerplay-achtige algoritmes een stukje aantrekkelijker wordt. Zou best aardig zijn om mee te experimenteren ware het niet dat bij mij de full-electric warmtepomp eraan komt. En met zo’n ding denk ik dat ik nog even moet afzien van dynamische contracten en powerplays. Laat eerst de warmtepomp eens een jaartje draaien onder standaard omstandigheden. Het stookseizoen 2024-25 wordt mijn nulmeting.

Overigens: Duurzaam Nieuws noemde de actie van Zonneplan het “doorschuiven van de hete aardappel’, ofwel verminderen van netcongestie door particuliere klanten te laten investeren. Investeren in infrastructuur is een taak van netbeheerders, niet van avontuurlijke huisvaders, vindt Duurzaam Nieuws. Mee eens?

bericht in Duurzaam Nieuws: Serieus, zonnepanelen uitschakelen als de zon schijnt?
website Zonneplan: Automatische aansturing voor zonnepanelen

Gefeliciteerd, Ariane!

Mijn felicitaties gaan uit naar Ariane Lelieveld uit Rotterdam die de prijs in de wacht sleepte voor haar ‘Duurzaamste Huis in Nederland’ in de categorie Vooroorlogse Bouw. Het unieke van Ariane’s woning is dat het een appartement is. En die zijn notoir moeilijk te verduurzamen want je woont in een doos die is gestapeld met andere dozen tot een appartementengebouw. Er is een VvE en doe doet meestal moeilijk. Begin er maar eens aan. Ariane deed dat, en hoe! Toen ze het appartement kocht was het allemaal ouwe boel: een stokoude cv ketel, loden waterleidingen, meterkast met 2 groepen, enz. En dan nog eens in beschermd Rotterdams stadsgezicht. Eigenlijk Sysiphusarbeid, tegen de klippen op. Maar Ariane had daar maling aan en zette taai door. Het hele appartement werd aan de binnenzijde met duurzame materialen geïsoleerd, kreeg plafondverwarming/koeiling via een Vaillant warmtepomp. Glas werd HR+. De meterkast werd op de schop genomen. De gasmeter verdween in de Vlikobak. Er werd een jaar lang gebikkeld, en toen was het allemaal klaar: een uiterst duurzame en comfortabele full-electric wong met energielabel A++. Terecht met een prijs beloond. Viva Ariane!

De woning van Ariane is te bewonderen op de Nationale Duurzame Huizen Route